مجموعه کنترل ولو و اجزای آن هر کدام کاربرد های خاصی را در بر دارد که هدف اصلی در نهایت کنترل فشار و عبور درست جریان سیال هاست. در برخی مواقع پیش می آید که فشار ناشی از سیال در هنگام عبور از لوله ها بالاتر از حد مجاز بوده و وجود قطعه ای برای متعادل کردن این فشار الزامی است. ریگلاتور دقیقا همین وظیفه را انجام می دهد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که “ریگلاتور ولو چیست و چه کاربردی دارد“. با ما همراه باشید.
ریگلاتور یا رگلاتور؟
کلمه ریگلاتور یا رگلاتور در مواقع مختلف با این دو املا نشان داده می شود و سوال پیش می آید که کدام یک درست است! به طور کلی هر دو این واژه ها درست بوده و منظور از آن یک چیز است اما ممکن است به صورت عامیانه به هر دو شکل استفاده شود.
رگلاتور ولو چیست؟
رگلاتور (?What is a pressure valve Regulator) یکی از ابزار های مهم در مجموعه کنترل ولو محسوب می شود که برای کاهش فشار ناشی از جریان سیالات به فشار پایین تر در خطوط و سیلندر ها مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار با نام “شیر های فشار شکن” هم شناخته می شوند که به خوبی می تواند کاربرد اصلی انها را نشان دهد. مهم ترین فشاری که توسط شیر های رگلاتور کنترل می شود، هوا و آب است و به طور کلی می توان از انها به عنوان ولو های کنترلی نیز استفاده نمود.
با استفاده از شیر های رگلاتور می توان فشار سیالات را در محدوده مورد نظر تنظیم نمود و در مقابل تغییرات فشار خارجی مقاومت نشان داد. علاوه بر این، شیر های فشار شکن برای حفظ فشار خروجی به صورت ثابت هم به کار می روند و در صورت وجود نوسانات هم کار می کنند.
بدین ترتیب، هرگاه شرایطی به وجود بیاید که فشار در یک سیستم به سطح خطرناکی برسد، تنها وجود رگلاتور ولو است که می تواند از به وجود آمدن فاجعه شود. به این ترتیب می تواند سبب هدر رفتن سیال و انرژی می شود و هزینه های انتقال را کاهش می دهد.
عملکرد کلی شیر فشار شکن چگونه است؟
رگلاتور ولو ها دارای مکانیزم دیافراگم و تنظیم کننده های فنر جهت تنظیم فشار می باشد. دیافراگم تعبیه شده در این ولو ها دارای یک صفحه حساس و ارتعاشی بوده که توسط سیال فشرده شده نهایت سبب باز و بسته شدن ولو خواهد شد. فنر ها نیز برای تنظیم فشار ناشی از سیال بر روی دیافراگم به کار می رود. با تغییر یافتن در تنش های وارد شده بر فنر، فشار موردنظر در شیر تنظیم شده و در نهایت این فشار را تا حد درست حفظ می کند. رگلاتور ها بر روی شیر برقی و یا دیگر انواع شیرآلات صنعتی نصب می شوند.
یکی از قابلیت های شیر های فشار شکن این است که می توانند اختلاف فشار را بین ورودی و خروجی ایجاد کرده و بسته به تنظیمات موردنظر و مشخصات فنی ولو، فشار سیال را تنظیم می نمایند. حال در شرایطی پیش می آید که اگر فشار ورودی به ولو بالاتر از فشار خروجی باشد، دیافراگم در این حالت فشرده شده و سیال از سمت خروجی به سمت خطوط بیرون می رود و فشار را حفظ می کند.
حال اگر فشار ورودی کمتر از فشار خروجی باشد، دیافراگم به سمت باز شدن رفته و سیال با ورود و خروج به فشار مورد نظر می رسد. البته در پروسه هر چه بهتر ولو های رگلاتور بهتر است سایزبندی و قطر دقیق لوله را بدانید تا شیر فشار شکن بتواند بهترین عملکرد را از خود نشان دهد.
مزایا و معایب رگلاتور ولو ها
شیر های ریگلاتور دارای ویژگی های مختلفی هستند و مزایا و معایب مختلفی را نیز شامل می شوند. برخی از مهم ترین “مزایا و معایب رگلاتور ولو ها” را بین می کنیم:
مزایا
- طراحی بسیار ساده و با هزینه پایین
- قابلیت استفاده برای مایعات، گاز، و بخار
- هزینه نگهداری از شیر های فشار شکن پایین است
- کاهش نشتی های خارجی با حدود بسیار زیاد
- عملکرد قابل اعتماد و درست
- دوام و عمر طولانی
- بازگذاری شیر های فشار شکن به هیچ نیرو خارجی نیاز ندارد
- به دلیل عدم وجود بسته بندی در این شیر ها، نشتی خارجی و منبع اصطکاک حذف می شود.
معایب
- رگلاتور ها قابلیت سازگاری با بی صدایی را ندارد
- رگلاتور ولو ها باید در محیط کاملا تمیز و کنترل شده قرار گیرند
- در صورت افت فشار، رگلاتور ها قابلیت کنترل را از دست می دهند چرا که محیط قابلیت تامین قدرت عملکرد کافی را ندارد
انواع ریگلاتور ولو ها
ریگلاتور ها به دسته بندی های مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی آن می پردازیم:
رگلاتور ولو فشار برگشتی / تخلیه (Back pressure/relief regulator valve)
“ریگلاتور های فشار برگشتی” یا تخلیه در خطوط مورد استفاده شده و وظیفه اصلی ان تنظیم و کنترل فشار ورودی سیال می باشد. اگر فشار ورودی بیش از حد مجاز تنظیم شده باشد، این نوع رگلاتور در وضعیت باز قرار گرفته و سیال را به صورت اتوماتیک خارج می کند و فشار را به حد مطلوب می رساند. در سیستم هایی که نیاز به فشار برگشتی وجود دارد، این نوع ولو ها کاربرد دارد. شبکه هایی مانند توزیع گاز، سیستم های تهویه، تهویه مطبوع، و خطوط لوله بازیافت از جمله لاین های استفاده از این نوع رگلاتور ولو ها است.
رگلاتور ولو کاهش دهنده فشار (Reducing pressure regulator valve)
رگلاتور های کاهنده فشار برای کاهش فشار سیال مورد استفاده قرار گرفته و وظیفه آن تنظیم و کنترل فشار سیال خروجی می باشد . فشار موردنظر را تحت کنترل نگه می دارد. در صورتی که فشار ورودی بالاتر از فشار تنظیم شده باشد، فشار به مقدار تنظیم شده کاهش پیدا می کند و در نهایت فشار خروجی را در حد معین نگه می دارد. “رگلاتور ولو کاهنده فشار” بهترین انتخاب برای سیستم هایی که نیاز به کاهش فشار سیال دارند. شبکه های توزیع آب، سیستم های آبیاری و گاز از جمله کاربرد های این رگلاتور ها می باشند.
رگلاتور های مستقیم (Direct-operated regulators)
“ریگلاتور مستقیم” به طور اتوماتیک عمل می کنند و برای تنظیم فشار از یک مکانیزم داخلی استفاده می کند. فشار ورودی در این ریگلاتور ها مستقیما بر روی مکانیزم تنظیم فشار اعمال می شود و با تغییر آن، مکانیزم تنظیم فشار به صورت اتوماتیک فشار خروجی را تنظیم می کند. شیر های فشار شکن به طور کلی بسیار ساده و مقرون به صرفه هستند و برای سیالاتی با فشار کمتر و سایز های کوچکتر مناسب اند.
ریگلاتور پایلوت (Pilot-operated regulators)
کنترل فشار در “رگلاتور پایلوت” از یک سیستم جداگانه استفاده می کند و با استفاده از فشار کمتر از فشار خروجی، فشار موردنظر تنظیم می شود. بدین ترتیب، این فشار توسط سیستم پایلوت به رگلاتور اصلی منتقل خواهد شد و ریگلاتور فشار اصلی سیال را تنظیم می کند. مدل های پایلوت به عنوان رگلاتور های پیشرفته تر شناخته شده و برای کاربرد هایی با فشار بالا و سایز های بزرگ تر قابل استفاده هستند. این نوع ریگلاتور ها دقت بسیار بالایی دارند اما پاسخ دهی آنها همزمان بیشتر است.
کاربرد های شیر فشار شکن کدام اند؟
رگلاتور ها کاربرد های بسیاری دارند و به طور گسترده در صنایع استفاده می شود. برخی از “رایج ترین کاربرد های رگلاتور ولو ها” شامل موارد زیر است:
- کنترل فشار
- جلوگیری از تبخیر مایع
- بازیابی بخار
- کنترل جریان سیال در سیستم های مختلف
- حفاظت از تجهیزات در برابر فشار یا جریان های غیرمجاز
چه عواملی در قیمت گذاری رگلاتور ولو ها موثر است؟
قیمت گذاری بر روی ریگلاتور ها تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که در زیر به برخی از این موارد اشاره می کنیم:
- نوع و مدل ریگلاتور مانند انداز، متریال، فشار کاری، دمای کاری، و قابلیت های خاص دیگر
- جنس و کیفیت ساخت رگلاتور مانند فولاد ضدزنگ، استیل و …
- قابلیت ها و ویژگی های خاص مانند کنترل الکترونیکی، سنسور های جانبی، قابلیت تنظیم دیجیتالی، قابلیت ارتباط هوشمند و …
- برند و کشور سازنده
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با مدل موردنظر و مناسب سیال و قطر لوله و همچنین “قیمت انواع ریگلاتور ولو ها” می توانید با کارشناسان پنوال در ارتباط باشید.